سیمای کلی هیدرولوژی حوضه آبخیز زاینده‌رود

در این مقاله به بررسی کلی خصوصیات هیدرولوژیکی و استفاده از آب در حوضه زاینده‌رود براساس آمار موجود در دوره یازده ساله (1998-1987) پرداخته شده است. در این راستا جریان ورودی به دریاچه سد، جریان خروجی از دریاچه و آبگیری‌ها در طول مسیر رودخانه، به منظور آبیاری اراضی کشاورزی و دیگر مصارف مورد بررسی قرار گرفته و یک بیلان آبی اجمالی در سطح حوضه ارائه شده است. نتایج نشان می‌دهد که جریان‌های ورودی به دریاچه، نیاز آبیاری، شرب و بخش صنعت را در پایین دست تأمین نموده و از یک الگوی منظم با تغییرات بسیار کم تبعیت می‌نماید؛ اما ذخیره سالیانه سد محدود بوده به طوری که در طول دوره‌های خشک‌سالی طولانی، حوضه را آسیب‌پذیر نموده است. هم‌چنین روند آب خروجی از سد زاینده‌رود، یک الگوی قابل پیش‌بینی را به جز در مواقع سیلابی نشان می‌دهد. به نظر می‌رسد، اعتماد و درصد اطمینان بالایی در تأمین نیازهای آبی، در دوره تقاضای حداکثر وجود دارد؛ ولی آب خروجی در ماه‌های فصل زمستان و در پایان فصل آبیاری، دارای میزان پائین و با تغییرات بالا می‌باشد که در نتیجه بده رودخانه کم و کیفیت آب به ویژه در پایاب رودخانه پایین‌ می‌آید. یک بیلان آبی ساده، نسبت جریان آب برگشتی در حوضه (میانگین سالیانه) را 30 درصد تخمین زده است. میزان حجم آب برگشتی به ویژه در قسمت‌های پایین دست حوضه، بسیار مهم است. البته یک ارزیابی دقیق‌تر با در نظر گرفتن پارامترهای آب زیرزمینی و کیفیت آب، قبل از نتیجه‌گیری قطعی، ضروری به نظر می‌رسد. با فرض محدودیت تأمین آب با کیفیت بالا در حوضه آبریز زاینده‌رود، اگر امکان صرفه‌جویی واقعی آب در حوضه، وجود داشته باشد، می‌توان به توسعه منابع آب و اصلاح مدیریت این منابع دست یافت. از این رو در سطوح مزرعه، شبکه و حوضه درک قابل قبولی در مورد کاربرد آب و استفاده مجدد آب ضروری است